تغییرات دربازارمکملها

“بازار تغییر مکمل‌ها؛ مرجع مقایسه، خرید و بررسی بهترین مکمل‌های ورزشی و تغذیه‌ای با تنوع برند و تضمین اصالت کالا.”

بخواهیم علمی و مستند ضرورت مصرف مکمل‌ها را بررسی کنیم، باید اذعان کنیم که هنوز پاسخ قطعی برای این سوال وجود ندارد. فرهنگ استفاده از مکمل‌ها به میزان رفاه و رشد اقتصادی هر جامعه بسیار وابسته‌ است. به طوری که شاهد تفاوت مصرف بسیاری بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه وجود دارد. در کشورهای منطقه منا هنوز فرهنگ استفاده از مکمل‌ها به اندازه کشورهای اروپایی و آمریکایی فراگیر نشده است. اما در هر صورت رشد بازار مکمل در سال‌های اخیر نشان می‌دهد که در سبد سلامت بسیاری از افراد قرار گرفته است. بسیاری از مردم و حتی متخصصان بر این باور هستند که رژیم غذایی صنعتی نمی‌تواند پاسخگوی تمام نیازهای غذایی افراد باشد و به همین دلیل مکمل‌ها می‌توانند جایگزین خوب و حتی ارزان‌قیمتی برای خلاء‌های تغذیه‌ای باشند. به خصوص بعد از پاندمی کووید-۱۹ شاهد بزرگ شدن بازار مکمل‌ها در اکثر کشورها و جوامع بوده‌ایم. شناخت ترندهای منطقه به عنوان نقاط مورد توجه برای صادرات همیشه می‌تواند درس‌های مهمی برای فعالان صنعت داشته باشد. در این مقاله به بررسی اجمالی بازارهای مکمل در منطقه منا پرداخته‌ایم.

 رژیمی در بسیاری از کشورها یا نظام‌های سلامت تعاریف مختص به خود را دارند. بسیاری از کشورهای منطقه منا تعریف مشخصی برای مکمل ندارند. اما طبق یک تعریف جامع که در بسیاری از کشورها به آن استناد می‌شود، مکمل‌های رژیمی به این صورت تعریف می‌شوند: مکمل‌های رژیمی دسته وسیعی شامل تمام محصولات گیاهی، ویتامین‌ها، مواد معدنی، امگا ۳، و پروبیوتیک‌ها هستند. این محصولات در آمریکا تحت عنوان مکمل‌های رژیمی در آمریکا، محصولات سلامتی طبیعی (NHPs) درکانادا، و مکمل‌های غذایی در اروپا سازمان‌دهی و نظارت می‌شوند (۱).

در سازمان غذا و داروی ایران، مکمل‌های رژیمی به این صورت تعریف می‌شود: مکمل‌های تغذیه‌ای فرآورده‌های خوراکی هستند که از یک یا ترکیبی از مواد خام و یا فرآوری شده از جمله ویتامین‌ها، املاح، اسیدهای چرب، اسیدهای آمینه و مشتقات آنها، آنزیم‌ها، فیبرها، آنتی‌‌اکسیدان‌ها، کربوهیدرات‌ها، عصاره و یا بافت‌های طبیعی تشکیل می‌شوند. مصرف این فرآورده‌ها ممکن است از طریق تامین نیاز بدن به ترکیبات فوق‌الذکر باعث ارتقای عملکرد عمومی بدن شود (۲).

پنج بخش اصلی دارد که عبارتند از ویتامین‌ها و مواد معدنی، اسیدهای چرب، پروتئین، پروبیوتیک‌ها، و سایر فرآورده‌ها. در این بازار قیمت بالا و رگولیشن زیاد تاثیر منفی بر فروش و رشد برند می‌گذارد. بازار منا در سال ۲۰۲۱ میلادی معادل ۱۶.۶۱ میلیارد دلار آمریکا بوده و با CAGR معادل  ۶.۲۴ درصد در حال رشد است. در سهم زیادی از این بازار – بر خلاف اروپا و آمریکا-، مکمل تنها مستقیما از داروساز یا شیمیست قابل خریداری است و یا با نسخه پزشک تحویل داده می‌شود و معمولا محدودیت عرضه دارد.

در منا تولید داخلی بسیار اهمیت دارد؛ تا جایی که در عربستان سعودی داروخانه‌های زنجیره‌ای مهم مثل tabuk، Spimaco،  و jamjoum  محصولات تولید خودشان را تولید و عرضه می‌کنند (۳). در این میان کشورهایی مثل کشور خودمان –ایران- و یا مصر سیاست‌های منسجم‌تری دارند و در راستای حمایت از تولید داخلی و واردات بالک برنامه‌ریزی می‌کنند. در مقابل عراق کشوری است که واردات زیادی دارد و انواع برندها به بازار آن راه پیدا می‌کنند و موفق می‌شوند. رگولیشن مناطق مختلف عراق متفاوت است و همین موضوع موجب تفاوت ثبت در محصولات وارد شده به بازار آن می‌شود. البته در سال‌های اخیرKMCA  (Kurdistan Medical Control Agency) ثبت رسمی برای محصولات را اجبار کرده است و برای دست‌یابی به بازارهای آن مناطق باید از مسیر ثبت رسمی اقدام کرد. کویت تحت نظارت MOH (Ministry of Health) یا وزارت بهداشت است. دسته‌بندی‌ها در آنجا انجام می‌شود.

پیش‌تر مکمل‌ها دسته‌بندی نمی‌شدند و قیمت‌گذاری آزاد توسط توزیع‌کننده یا صاحبت برند انجام می‌شد اما امروزه بسته به ماده موثره‌ای که دارند توسط MOH قیمت‌گذاری می‌شوند. به دلیل این نوع قیمت‌گذاری، بسیاری از شرکت‌ها ترجیح می‌دهند تولید داخلی انجام دهند. در حال حاضر امارات بزرگ‌ترین بازار برندهای مکمل است و دو راه برای ثبت محصولات در این کشور وجود دارد. اول Dubai Municipality که مخصوص ثبت غذا است و بعد MOH. اما ثبت در MOH، قانون‌گذار امکان دسترسی به بیمارستان‌ها، داروخانه‌ها و نسخ پزشکان را می‌دهد. در بازار منا بر‌خلاف اروپا و آمریکا مکمل‌ها به عنوان کالای دارویی شناخته می‌شوند و توزیع‌کنندگان آنها کسانی هستند که به مرکز درمانی و پزشکی دسترسی دارند.